የዞኒ ወግ-ሽገኜ ሺፕቶት

የስልጤ ኡመት በጉተኜ ቶጲያ ቀፈት መንግስት ቲትረከቦን ሰብጊቻቾ ጉት አዲ ቲዮን ብርቅ ወግ-ሽግ ያለይን ኣመሰብ፡፡ ለባይትምከ የሰብጊቾ ማነተከ ለርከቦት ያሼይ ጃድ እከታን ማቴሬን፡፡ የቻለምኮ የዞኒ ሁንዱሉለ የደቺ ፈትነ 2700.04 ስ/ኪ/ሜ ቲዮን የኡመት እልቅ በ2015 ቶ.እ መትፈጄ ተ1.28 ሚሊየን ደር ዮናነኮ እትገመታን፡፡ የውንበልዳሌ ኢታይ ኣመሰብ ለበለ ዘማን ማነተከ ተነጠቀ በ3 ቀጠነ ተሳሳደ ቲትገዘ ነበራን፡፡ ኢነይ ወግ-ሽግ ተስርከ በቀይሮት አዘር በትረሼይ ጃድ በለ የማነት ታጋይቸዋ ሁልሚ ኣመሰብም ወቅተከ፣ ቆተከዋ ነብሰከ ደበለ የከፈለ ቲዮን የሬር ሬር ፋፍቸ የሞቱኒ የማነት ሱል ሁክመ-መንግስተይ መንቄ ባሶት አስሬ 23/1993 ቶ.እ በትረሼይ የኡመት ፈይሰለ ፍሬ ባፍሮት አውጄ ቢልሼቅርነያነይ ዞነኜ መሊቅ መንቄ ሆናን፡፡ ዞኒ ባኩይ ወቅት በጂስ ሀላት በሼቀረይ በጉተኜ ቶጲያ ቀፈት መንግስት ስር ታሉ 7 ዞንቸዋ 3 ሉሌ ወረዳዶ ጉት አዲኒ፡፡

የዞኒ ኡፍተርዱለኜ ሃለት

ለስልጤ ዞን ዳንገ ዮኑ በካበ ሸርቅ የሀላበ ዞን፣ በቅብል ሸርቅ-ጉራጌ ዞን፣ በገርብ ጉራጌ ዞን፣ በሸርቅ የኦሮሚየ ቀፈት፣ በካበ ሀድየ ዞንዋ በቅብል ሸርቅ ማረቆ ሉሌ ወረደ ዳንገኜኑም፡፡ የዞኒ ቡር ከተመ ወራቤ ትዮን ለሸወ ለካበገርብ አዘር 172 ኪ.ሜ ይሪቃን፡፡

የደቺ ፈትነዋ መትንዳደረኜ ተሼቀራት

የስልጤ ዞን ሁንዱሉለ 2700.04 ስ/ኪ/ሜ ፈትነ ያለይ ትዮን ቲታይ ኡስጥ ሊርሰት የዋለይ 198587.05 (165027.27 ባይድአይዶ ቢዘሩያን ሰኜዋ 33557.5 ባሬሚሰኜ የቴንዜ)፣ ለላቶ ዮናነይ 8319፣ ለላቶ አዮናነይ 4759.17፣ ለጊጨ ድጋየ የዋለይ፣ ገዎዋ ሽፎ 10646.67፣ መይዋ ሌጵሌጶ/ሾሸ/ ደቺ 29187.47 ዋ የቀሬይ 12423.72 በገነ በሉላሉሌ ሸኜ የቴንዜን፡፡ መትንዳደረኜ ተሼቀራትምከ ባ10 ወረዳዶ (ዳሎቸ፣ ሁልባራግ፣ ስልጢ፣ ሸርቅ ስልጢ፣ ላንፍሮ፣ ሚቶ፣ አልቾ ውሪሮ፣ ሳንኩረ፣ ገርብ አዘርነርት በርበሬ፣ ሸርቅ አዘርነት በርበሬ)፣ በአምስት ከተመ መትንዳደሬ (ወራቤ ከተመ፣ ቅበት ከተመ ጦረ ከተመ፤አለምገበየ ከተመ ፤ዳሎቸ ከተመሞ) የትሼቀረ ትዮን 36 የከተመ ቀበሌዋ 200 የጌ ቀበላሎ አሉይ፡፡

ኡፍተርዱለኜ ሃለትዋ የአየር ሃለት

የስልጤ ዞን ኡፍተርዱለኜ ሃለት ብዢከ ጠበ ትዮን የቀሬይ ቃም በህልቀተኜዋ ሰብ በቀበረይ ገዎ የትሼፈነ ወንደበንዋ ባያባየ/ክሬት/ ሃለት አለይ፡፡ የሸርቅ አፍሪከ ጢለ ክሬት ገርብ አዘር ጨረከ ገርብ አዘርነርት በርበሬ፣ ሸርቅ አዘርነት በርበሬዋ አልቾ ውሪሮ ወረዳዶ ገርብ አዘረ ሂንኩሙንገ በጢለ ክሬት እትረከቦነይ ስልጢ፣ ሸርቅ ስልጢ፣ ላንፍሮ፣ ሚቶ፣ ዳሎቸ፣ ሁልባራግዋ ሳንኩረ ወረዳዶ ሸርቅ አዘረ ቢደጎት ዞነይ ሆሽቴት እሲደያን፡፡ ሁንዱሉላ የዞኒ ጎትት ተ1500-3339 ሜትር ተበህር ጨምበልት ደር ትዮን በቀፈቲ ታሉ ጎትተኘ ቆታቶ የሙጎዋ የእንስላስ ቆቶ ተበሀር ጨምበልት ደር ጎትተኛይ ኤት ዬንዞን፡፡ ተዞኒ የደቺ ፈትነ ኡስጥ 1.64% ውርጭ፣ 24.6% አንሰወዋ 72.76% ወንቄላን፡፡ የዝላም ቅጨከ ትያንዚ ጎትተኛይ 1200 ሚሊ ሜትር ትዮን ህርክተኛይንገ 801 ሚሊ ሜትርን፡፡ አብዞቲ የዞኒ ኤትቸ ተማዜ ነቀለ ሰኜ ጃንጎ ባሉይ ወራርቸ ኡንሰ ዝላመ እረክቦን ትዮን ዞኒ አክቾምከ ተናሴ ደረት ነቀለ እዳረ ጃንጎ ባለይ ወክት የከርመ ዝላመ እረክባን፡፡ ጎትተኛይ ጉተኘ የሙቅነ ቅጨ 22.5 ድግሪ ሴንቲ ግሬድ እጄጃን ትዮን እርክተኛይ 10.1 ድግሪ ሴንቲ ግሬድ ሁኖተከ የሜትርዎሎጂ ከሽፍ ያቴራን፡፡

ጨለለቃቆ፣ ሚዳዶዋ ቡቃቆ

በዞኒ ለመስኖዋ ለገናም ብል ሊዊሉ ያቀትሎን ጨለለቃቆ፣ ሚዳዶዋ ቡቃቆ እትረከቦን፡፡

ጨለለቃቆ፡- ሉላሉሌ የቁርጩሜ ዝሬትቸ እትረከቡያን ቀሊ አባየ/ጡፈ/ዋ ሀረሸይጣን፣

ጨለለቃቆ፡- ዲጆ፣ ፉርፉሮ፣ ቆንቀይ፣ ዌረ፣ ጋሮሬ፣ ቦቦዶዋ ዘይወት፣

ቡቃቆ፡- መጨረፈ፣ አብጀት፣ ሙሸሼ፤ ሸሻር፤ ወኪሌ፣ ደማለ፣ ደማለ ደበይ ቢረ፣ ቀረሶ፣ ወለየ ስድስት፣ ጫንጮ፣ ጣሊቀሰ፣ አትፊድግ፣ ጉግሶዋ አንጀሌ …ገነገናም፡፡

ዩመት ብዥት፣ ልከዋ የከትሞት ሃለት

የስልጤ ዞን ኡመት እልቅ ባ1999 ቶ.እ ኡመተዋ ጋረ ሄለቄኒ ቤንዙዪ ሬሬሰ መንቄ ባሶት በ2015 ቶ.እ 1,280,222 ዮናነኮ ቲትኔሰብ ቲታይ ኡስጥ ልጂ 625,884 የገረድ ወልድ 654,339፣ በጌ እነብራነይ 993,835፣ በከተመ እብራነይ 286,387 ዮናነኮ ሬሬሳይ ያቴራን፡፡

የህልቀት ዱንየ

ሽፈ ግዝቸ

እከታን ሙጣሎ በይትረሽም በዞኒ ቡርኩት ሽፈ ግዝቸ እትረከቦን ትዮን በሉሌም በስልጢ ወረደ ፖታሽየም ሂንኩሙንገ በሁልሚ ወረዳዶ ሊመንቡይሙ እድገሎን ኡን፣ ሺፋረ፣ ቡሸ አፈር ብዤኮ እድገሉን አለ፡፡ ቲታሚ በድባየ በአሊቾ ውሪሮ እንስላስ ወንደበንዋ በላንፍሮዋ በዳሎቸ ዳንግ እትረከባነይ የባልጬ ቆቶ ጎትተኘ የቴፈረ ጂኦ-ተርማል ቶህ ያለይኮ የቶጵየ ጂኦሎጂ ሙጣሎዋ ተፍላፈላት ጅጋኜ ሬሬሰ ያቴራን፡፡

ዩድመገዎ በሂምቸዋ የህልቀት አቁምስናኖ

በዞኒ ለቱሪስት አቁምስነ ዮኖን ወግ-ሽገኜ ኤትቸ፣ የህልቀት ገዋዎ፣ ጨለለቃቆ፣ ሚዳዶዋ ፉለ መይቸ እትረከቦን፡፡ ቲታሚ ሱር ኡስጥ፡-

• የሙጎ ወንደበን፣
• የእንስላስ ችኩል ሰንሰለተ ካሌይ ወንደበን፣
• የገንስልጤ ቁበ፣
• በታቲ ኡምናን እትረከባነይ የስልጤ አቦትቸ ቁበ፣
• በኩትዮ ቀበሌ እትረከባነይ ወሎ፣
• በኤደነበ ቀበሌ ኡስጥ እትረከባነይ ኡርበ ወሎ፣
• ሀረሸይጣን ጨለለቀ፣
• አይናጌ ወሎ፣
• ያልከሶ መስጊድ መከዞዋ ያይድአይዶ መውሊድ፣
• በአሳኖ አዝጋግ እትረከባነይ ቹህል ኡን፣
• በጉደር ካሊድ ወንዝ ጨረ እትረከባነይዪንግር አሻረዋ
• ያሹቴ ፉለ መይ፣
• በሸርቅ አዘርነት እትረከባነይ እመዣር ወሎ፣
• በገርብ አዘርነት በርበሬ እትረከባነይ የኢማም ሱጋቶ ፎቅ፣
• በወራቤ አዝጋግ እትረከባነይ ዘፎ ፋን ገነገናም እትረከቦን፡፡

የአሽር ዙረ

የስልጤ ዞን ተጉቲ ቶጵየ አዝጋግቸ ሀደይ ዮነዋ በስንጣሌ የቶጵየዋ የአፍሪከ ቡር ከተመ ለሆንትቴ ለሸወ ቀረብተ ትትረከባትዋ ህሊ ቀደ በናሩይ የአጣጦ ወክት ኡመትነ ለበለ ዘማን የዘማነኜ አሽር ወጠ ተይረክብ የነበረ በለ ኡመት ናረ፡፡ ቲታሚ አዘር በስልጤ ዞን ባ1993 ቶ.እ መትፈጄ የናሩ አሽር ጋርቸ እልቅ 55 ያደኘ መቃም አሽር ሂንኩም 04 2ለኜ መቃም ጋርቻኑም ናር፡፡ በአስሬ 23/1993 ቶ.እ የዞነይ ቃኖት ተኬተላኔ በሁንዱሉለከ የስልጤ ኡመት በአሽር ላቶ ያለይ ተዋሰጃት በጎትተኜ ሃለት የንሻሸጠ ለናረኮ በዙራይ የሮሬ ቴጋት/ስኬት እትምዘገባነኮ አሼያን፡፡ ቢታሚ ባ1993 ቶ.እ 55 1ኘ መቃም አሽር ጋር ተናረይ በ 2015 ቶ.እ ያሽር ዘማን መትፈጄ ጃንጎ 336 አሽረ ጋር አጂጎት ያቀተሊ ትዮን 2ለኘ መቃምንገ ፣ የመስኒጀ አሽር ጋር እልቅ 41 ቡንዱሉለከ 377 ያሽር ጅጋኛኞ አጄጌን፡፡ በድባያም በባድ መቃም መሉሌ ሃለት ቁወ ያለይ የትማረ የሰብ ቆት/የብል ሰብ በብዥ ለርከቦት 8ለኜ ጎልጌ መትፈጄ ጃንጎ ባለይ ቶፕ ዮኑ ደረሳሶ ገቦኔ ኢትማርቡያን የአይረንዚ ሉሌ አዳሪ አሸር ጋር በስልማ አዘር ባቃኖት በባድ መቃም ስረም ጎትለኜ ውጣት ያመጡ ደረሳሶ አቱቶት የጀመረ ቲዮን ሊታይ ድጋየ ኢዊላን G+3 ባለ18 የቅራት/ኢትማርቡያን ቃርጠ ሼቀራት ተፈጀ ድጋየ ባቦት ደር ያለ ቲዮን የክታብ ጋርዋ የጅድ ጋር፣ የደረሳሶይ ኢትረዘቅቡያን ካፌ ቃርጠዋ እና የደረሳሶይ ማንደሬ 2 ብሎክ G+2 ዶርም ተመኛኔ ድጋየ ባቦት ደር ኢትረከባን፡፡

ገናይ የ2ለኘ አሽረኑም በከመሉ ሬር ዪኒቨርሲቲ እገቡያን ውጣት የልመጠኑም ደረሳሶ አለኤት አይነብሮነኮ ላሶት መንግስት ታሼዪ እቤዣን ሃለት ሀዲ የቴክኒክዋ ሉበ አሽር ሰንጠለ ኮሌጅቸዋ የኢንዱስትሪያል ኮሌጅቸ አፋፊቶት መውኖትከ ዞንምነ ቢታይ ተድጋላዬ ሆናኔ በ2004 ቶ.እ በዞንነ ቦራቤ ከተመ ሀድ የኢንዱስትሪያል ኮሌጅ ተመኛኔ የቅሮት አቅሮተ ብለከ በጀምሮት ለቡርኩት አርዳዶ ሀጅስሀጅሰ ብለ ያለቀ ተውኖትምከ ባለፈ ተ2011 ጀመራኔ የፖሊ ቴክኒክዋ ሉበ ኮሌጅኤት ኢሌቃነኮ ተረሻን፡፡ ቢትምሳሰላን ሃለት ተ2008 ያሽር ዘማን ጀመራኔ በዳሎቸ፣ ሳንኩረ፣ የገርብ አዘርነት፣ አሊቾ ውሪሮዋ የጦረ ከተመ ኮንስትራክሽንዋ ኢንዱስትሪ ኮሌጅቸ ተከፈቶኔ ባቅሮት ደር ኢትረከቦን፡፡ እንኩም ሸር/አዘርነትዋ የቅበት ከተመ አጂስ የኮሌጅ ማስጀመሬ መቻዬ እዝንረከቦኔ መስኒጀ በፍዶት በ2013 ብለ ጀመሮን፡፡ የባድኡንፍ የወረቤ ዩኒቨርሲቲም በ2007 ሼቀራትከ ተጀመራኒ በ2009 ያስትሚሮት ብለ የጀመረ በውኖትከ ለዘማንቸ አሽረ ለጤመይለ አዝጋጊ ኣመሰብ ኢቤዣን ሃለት ሀለቃን፡፡

ያሽር ተዋሰዳት

ባ1993 ያሽር ዘማን ባ1ለኘ መቃም 9887 ደረሰ ባ55 አሽር ጋርቸ ተምዘገቦኔ ቅሮት የጀመሩ ትዮን 2015 ያሽር ዘማን ባ725 የሰብያዮ ማክማመቼ አሽር ጋርቸዋ የቀደ ሴረኜ ጣባቦ 65,047, በ41 2ለኘ መቃም 43,287 ደረሰዋ 336 1ለኘ መቃም የመንግስት ቡንዱሉለከ 234,275 ደረሰ፣ በ15 በቢቶ አሽር ጋርቸ 3,244 ደረሰዋ 164 አትፋሳሺ ሽፐተኜ ደረሰ አሽረ ቲትክታተል ነበራን፡፡ ያፍቴ መቃም (1-8) ሁንዱሉለ ያሽር ተዋሰዳት ልጂ 88.45 ገረድወልድ 86.71 አጂጎት አቀተሌን፡፡ ያ1ለኘ መቃም (1-8) ቡምር ቅጨ ተዋሰዳት ልጂ 85.89 ገረድወልድ 84.27 አጂጎት አቀተሌን፡፡ የ2ለኘ መቃም (9-10) ሁንዱሉለ ያሽር ተዋሰዳት ልጂ 38.32 ገረድወልድ 35.03 አጂጎት አቀተሌን፡፡ የ2ለኘ መቃም (9-10) ቡምር ቅጨ ያሽር ተዋሰዳት ልጂ 36.01 ገረድወልድ 36.64 ጄጃን፡፡

ባሽር ዘማኒ በሰ ያሽሪ መቃም ባቅሮት ደር የናሩ አሽርጌታቶ O ክፍል ልጂ 186 ገረድ 355 ሁንዱሉለ 541 1-6 ልጂ=2,229 ገረድ ወልድ=1,334 ሁንዱሉለ=3,563፣ 7-8 ልጂ=1,568 ገረድወልድ=422 ሁንዱሉለ=1,990 ፣ (1-8 ልጂ=3,797 ገረድወልድ=1,756 ሁንዱሉለ=5,553)፣ (9-12 ልጂ=1,162 ገረድወልድ=244 ሁንዱሉለ=1,406)፣ ቡንዱሉለከ ልጂ=5,145 ገረድወልድ= 2,355 ሁንዱሉለ=7,500 አሽርጌታቶ አሽር ታባን፡፡

የቀደ ሴረኜ

በቀደ ሴረኜ አሽር ልጂ=30,266 ገረድወልድ=27,876 ሁንዱሉለ=58,142 ደረሰ አሽረ እትክታተላነኮ አሶት አቀተሌን፡፡

ከውነ ቱኬ ያጋርቸ አሽር

ባድቴ የዌጠንተዪ ያሽር ሉልምከ ሙራደ ላቲግቶት በሉላሉሌ ግዝ የነቀ አሽረ ተይረክቡ ባቱቶት ብል የገቡ አጋርቸ ላቅሮት በዞንዋ በሰመቃምከ እትረከቦን እልብቸ ታሽር ሳምት አያም ጀመራኔ እትጌባን መስኒጀ አሶኔ በብል በግቦት ልጂ=36,859 ገረድወልድ=33,031 ሁንዱሉለ=69,890 አጋርቸ አሽረ ተክታተሎን፡፡

የልገ ቅጥቅጥተ ጬቃሚ

የገረደወልደ ባቅሮት አዘር እሊ ቀደ የገረደወልድ ቀራታኔ አይኔ ትጄጃት እላነይ ሬረ የቀሬ ጥርመቼ ቢደጎት መንግስት ለገረደወልድ ባበዪ ልበንዋ ባቦት እንደት አዘር በተለቀይ ተጅሪብ መንቄ ብዢ አቦት እንደት የገረደወልደ ታሽር ላሎኔ እንጬ ሊለቅሙ፣ መዬ ሊቀዱዋ አለ ኡምረኑም በብተር እገቦነኮ ቲትረሽ የናረይ ኢፍሮት በኒቅሶትከ በሰወክትከ የልገ ቅጥቅጥት ቅባያይ የ0.98 ኤት ባጂጎት አዲልነተ ያቴራነይ ባ1ለኘ መቃም አሽር በምጦት ደር ያለኮ ያቴራን፡፡ ሂንኩሙንገ በ2ለኘ መቃም ተ9-10 ባ1994 0.23 የናረ ትዮን በ2015 የ0.96 ኤት የጄጄ ቢሆንም ታ1 የራቀ በውኖትከ ብዤ አሶት እትቄርብናን፡፡

ያሽር ጠሊልት ጬቃሚ

ያሽር ጬቃሚ ቲሊ ያሽረ ጠሊልተ መቃመከ ጎት ያሶን በይነብሩንገ ባሽሪ ጠሊልት ሊያመጡ ያቀትሎን ተጋባትቸዋ ብልቸ በሎትን፡፡ ያሽር ጠሊልት ጬቃማሞ እልነይማን ደረሰ ላሽርጌተ ሲጀ ቅጨ፣ ደረሰ ለጎልጌ ሲጀ ቅጨ፣ ደረሰ ለክታብ ሲጀ ቅጨ፣ ደረሰ ለቦርጭመ ሲጀ ቅጨዋ የምሳሰሉይ እትረከቦን፡፡

ያሽርጌታቶ ብዥት

በዞነ ተ2000 ቶ.እ ጀመራኔ ያለይ የሰርተፍኬት አሽርጌተ እልቀ ትላንዥነ ታይድአይዶ ቲኔቅስ ምጦተከ እጀረብናን፡፡ ሂታሚ ያቴራነይ የሰርተፍኬት አሽርጌተ መንግስት ባቤዤዪ የከርም የብል ደር ሰንጠለ ፕሮግራም በድጋለሎት ያሽረ መቃመኑም አጥቃቀሎኔዋ ለመቃሚ (ታ1-4) ዮኖነኮ ያሺማነይ ዲፕሎመ በርከቦት ደር ሁኖተኑም፡፡ ባ1993 ቶ.እ ያሽር ዘማን የናሩ አሽርጌታቶ እልቅ 196 ትዮን በ2015 ያሽር ዘማን እታይ እልቅ የ7,500 ኤት ጄጃን፡፡

የደረሰ ላሽርጌተ ሲጀ ቅጨ

አሽልናነምኮ በዞነ እሊ ቀደ የናረይ የደረሰ እልቅ በጎትተኘ መቃም ቲደብል በምጦትከ ቡርኩት አሽርጌታቶ በሰወክትከ ቢቀጥሪም ባ1ለኘ መቃም ያሽርጌተ ለደረሰ ሲጀ ቅጫይ ዪስታንዳርደከ ኤት (1፡50) ላምጦት አላቀተሌን፡፡ የውንበልዳሌ በትረሼይ ጃድ ባፍቴ መቃም 1ለኘ ሳይክል (1-6ኘ) ባ1997 ያሽርጌተ ለደረሰ ሲጀ ቅጫይ 1፡88 የናረ ትዮን በ2015 1፡53 አጂጎት አቀተሌን፡፡ ባፍቴ መቃም 2ለኘ ሳይክል (7-8ኘ) ባለይ ባ1997 ቶ.እ 1፡57 የናረ ትዮን በ2015 ቶ.እ 1፡24 ሆናን፡፡ በ2ለኛም መቃም ተ9-12 ባለይንገ ባ1997 ቶ.እ 1፡51 የናረ ትዮን በ2015 ቶ.እ 1፡31 ጄጃን፡፡

የደረሰ ለጎልጌ ሲጀ ቅጨ

ባ1993 የናሩይ 55 አሽር ጋርቸ እልቅኑም ቲደብልዋ ያፋፊቶትም ብል ቲትረሽ ባ1994 መጣኔ ያ1ለኘ መቃም አሽር ጋርቸ እቀርቡይማን ጎልጋጎ እልቅ 908 ጄጎ የናረ ትዮን እታይ እልቅ በ2015 የ4145 ኤት ጄጃን፡፡ በ2ለኛም መቃም ባ1994 በናሩይ 4 አሽር ጋርቸ 17 እቀርቡይማን ጎልጋጎ የናሩ ትዮን በ2015 የ699 ኤት ጎት ባሎን፡፡ አሽረ ዮዳነይ የስልጤ ኡመት በሰከተመይ እነብራነይ ተወላጄ ኡግዠ በትሳሎት፣ ተመንግስት ካዝነዋ መላዬከዋ ፈረንከከ በድጋለሎት ቡርኩተ እቀርቡይማን ጎልጋጎ ቢመኝም ባ1ለኘ መቃም ታለይ የደረሰ እልቅ ቅጣቅጦ ዮናንዋ ዪስታንዳርደይ ኤት የልጄጄዋ በለ ብለ አሶት እትቄርብናን ቢዮንም ባ1ለኘመቃም ያፍቴ ሳይክል የጎልጌ ለደረሰ ሲጀ ቅጫይ ባ1997 ያሽር ዘማን 1፡84 የናረ ትዮን በ2015 1፡55 ጄጃን፡፡ ሂንኩሙንገ በ2ለኘ መቃም ሳይክል ባ1997 1፡72 የናረ ትዮን በ2015 ቶ.እ 1፡63 ሁኖተከ ያቴራን፡፡

የፈይነት ዙረ

ያፍየ ስረኜ ላቶ ላፋፊቶት የሄድቡይ ሩቅነ፡- ታ1993 ቀደ 11 ክሊኒክቸ መጥ አድገሉ የናረ ትዮን በ2015 የበጀት ዘማን መትፈጄ 281 ያፍየ ኬለ፣ 36 አፍየ ጣበ ድጋየ ዮቦነኮ ተትረሶትምከ በድባየ ቁርበ ወክተ ጃንጎ ዞኒ ሀድም ኡስብታን የልናረይ ትዮን ታፍየ ጣበ ቆት ደር ዮነ ጎትተኘ እክምነ ለርከቦት ጉታዠረ ኡስብታነ፣ ዋቻሞ ኡስብታነ፣ ኩየረ ኡስብታነ ሂንኩሙንገ የሸወ ኡስብታነ ጥሽተ በሂዶት እጄጅ የናረይ ተግላሎተ ላቅሮት መንግስትዋ የዞኒ ኡመት በትጋገዞት ዮራቤነ ኮምፕሬንሲቭ ስፔሻላይዝድ ኡስብታነ በምኖት ቢንቶንጎት ወሪ 2007 ቶ.እ በዛሂር ተከመላኔ ድግሎት ጀመራን፡፡ ድግሎት ጀምሮትከ ፋይደከ ለዞኒ ኡመት መጥ ተዮን ለዞንሚ ኦለ ሎኑ ዞንቸ ወደለ አፍራነ ሆናኔ በድጋለሎት ደር አሉ፡፡ ዩስብታነይ ተከፈቶተ በስለጦት አዘር ዮበያነይ ድጋየ መጠ ብላንዥነ ባይድ አይዶነ እሰልጦን ባሌኔ ቲቄሩይማን እንደትቸ ጉት ተበቅል 15 እንጄ ዮኖነኑም ታፍየ ጣበ ቆት ደር ዮናኔ ለስለጦት ኡስብታነ እሊሁይማነኮ ሬሬሳሶ ያቴሮን፡፡

እታይ እንደትቸ ኡስብታነ ያለቢ ኤተ በሂዶት ተድጉላሎትምኑም ገነ ለሂዶት ተይቲስናዱ በጋርኑም ሊሞቱ ያቀትሎን እንደትቸ ሊነብሩ ያቀትሎን፡፡ ለኢኮ ዪነይ እንደትቸ ነብሰ ላስልጦት የኡስብታኒ ብለ ጀምሮት አይቴገናን ወጥ አለይ፡፡ ቶራቤ ኮምፕሬንሲቭ ስፔሻላይዝድ ኡስብታን በድባየ ሼሽት ያፍቴ መቃም ኡስብታንቸ በሎትም የቅበት ኡስብታን፣ የአለም ገበየ ኡስብታን ዋ የጦረ ኡስብታን ተከመሎኔ ብለ የጀመሩ ትዮን የቂልጦም ኡስብታን በትከመሎት ደር በውኖትከ ቢመጫነይ ሙለ በሙለ ብለ እጀምራን ባሌኔ ቄሬን፡፡ የኡስብታንቻይ እልቅ 4 ቲዮን ዪንደትቸዋ ሰብያየ መውተ በኒቅሶት አዘር ወደል ፋይደ እነብረያነኮ ሸክ ኤለይ፡፡ 2015 በጀት ዘማን መትፈጄ ጃንጎ በናሩነይ 181 ያፍየ ኬላሎዋ 36 አፍየ ጣባቦዋ በብል ደር ያሉ 03 ኡስብታንቸዋ 01 ኮንፕርሄንሲቭ ስፔሻላይዝድ ኡስብታን ሂንኩም ክሊኒክ 58 የትረሱ የቡርቡር ብልቻኑም፡፡

የእንደትቸዋ ሰብያዮ አፍየ ድጋየ ቤደበ

የእንደትቸዋ ሰብያዮ አፍየ ድጋያዮ አቁምሮኔ በብል አዊሎት በባድነ የጀመረይ የመሊቅዋ ትራንስፎርሜሽን ውጥነ ሂንኩሙንገ የክምዛነይ የላቶ ውጥነ ላቲግቶት እነብረያነይ ወጥ ወደልን፡፡ ቢታይ አሰነት በዞነ ዪንደትቸዋ ሰብያዮ አፍየ ሃለት አጥቃቅሎት ያቀትሌነኮ ላፍየ ላቶ ግፋት ቅናት ወደለ ልበነ ባቦት በሰመቃምከ ቆማሪ ተቅላቀላት እትረሽን አለ፡፡

ያበሮስ ውጥነ ድጋየ አፋፊቶትዋ አቁምሮት ባድነ ታሌተይ የኣመኜዋ ኢኮኖመኜ መሊቅ ቅጣቅጦ ዮነ ዩመት እልቅ መሊቅ እነብራነኮ ታሶትምከ ገነ ለጂንስቸ የስነ ተፋከኖት አፍየ ሃለት ተጥቃቀሎት ወደል ወጥ ያለይኮ የትቻለን፡፡ ሎነምኮ ያበሮስ ውጥን ድጋየ ተፈያጅነት ድበሎት በቡርነት ዪንደትቸዋ ሰብያዮ ዪንጭነዋ የመውተ ቅጨ ኒቅሶት ያቀትሌን፡፡ ለኢምኮ ያበሮስ ቅጨ ድጋያዮ ቲያትኬሶን አትፋሳሺ ያበሮስ ቅጨ ብላት ተጋባትቸ ግነ ተፈያጅቸ ቢሜጥሩያነይዋ ባቃነኑይ አይነት፣ በከሱይ ኤትዋ ወክት እጄጃነኮ ባሶት የተፈያጄ እልቀ ጎት አሶት ጥሽተ ያትኬሻን ግዘ አሶኔ በውሰዶት እትረሽን አለ፡፡

በውኖትምከ ባቴለፍነዪ 2015 ባጀት ዘማን በስለጦት ኡምር ዳንግ ቲትረከቦን የገረድወልድ በዞነ ድጋያይ ላቦት ተትዌጠነይ 231,298 የገረድወልድ ኡስጥ 209,101 በስለጦት ኡምር ዳንግ እትረከቦን የገረድወልድቸ የድጋያይ ተፈያጄ አሶት ያቀተሊ ትዮን ቡንዱሉለከ ድጋያይ ርከቦት ቲትጌባይማነይ እንደትቸኮ ጄጄይ 90% ጄጃን፡፡ ተሃሚልነትዋ ተስለጦት በትንዛዘ እታንጦንዋ እሞቶን እንደትቸ እልቀ ለኒቅሶት የስለጦት ቀደ፣ የስለጦትዋ የስለጦት ሬር አፍየ ድጋያዮ ተጃጄጂዋ ተፈያጄ አሶት ጥሽተ ያትኬሻን በውኖትከ ያፍያይ ሴክተር ለዡቦይ ልበነ ባቦት ወደለኮ እትረሽቢይን አለ፡፡

አለ፡፡ቲታሚ ሱር ጉት ያማይሰበ ተጅሪበ ጎት አሶት፣ ድጋየ ዮቡይማን ጅጋኛኞ አፋፊቶት አቁምሮትዋ የተጋባት አቅራርባተ ያትሪግጦት ሂንኩሙንገ የሉባምቸ የብለቁወ ያጥቃቅሎት ብልቸ ቡርቡርቻኒሙ፡፡ ቢታሚ አሰነት እንደትቸ ያፍየ ጅጋኜ መጦኔ እሰልጦነኮ ሂንኩሙንገ በሉላሉላ መሰ ያፍየ ጣበ ምጦት ለላቀተሉ ሱር ባዝጋግኑም ቢትረከቦን ያፍየ ኤክስቴንሽን ብለተኛኞ ኡግዠ ድጋያይ ባፍየ ኬለ እረክቦነኮ አሴን፡፡ የስለጦት ቀደ ተክታተላት ድጋየ ርከቦት ቲትቄርቢማነይ ለ40,332 ሃሚልቸ ጉት 41,596 እንደትቸ ድጋያይ አነሰ ቢሊ ሀደ ግነ የረከቡ ትዮን እታሚ ድጋያይ ርከቦት ቲትጌባይማን እንደትቸ 103% ሆናን፡፡

የስለጦት ድጋየ ቤደበ

ባፍየ ጅጋኛኞ እቶባነይ የስለጦት ድጋየ ለ39,508 እንደትቸ በዞኒ ቢትረከቦን በመንግስት ያፍየ ጅጋኛኞ ኡስጥ የስለጦት ድጋየ እረክቦነኮ ያሲ ትዮን እታሚ ድጋያይ ርከቦት ቲትጌባይማን እንደትቸ እልቅኮ ተጃጄጃትከ 98% አጂጎት አቀተሌን፡፡ ሁሉምኑም በስነጠሉ ያፍየ ሉባምቸ /ባፍየ ጣበ/ ኡግዠ የሰለጡኑም እንደትቸ፡፡ እነይ ብለ ጎት ላሶትበቡርነት ያፍየ ላቶ ግፋት ቅናት ብል ቴትከዋ ማእነ ባለይ ሃለት በትመሮት አሶትዋ ዩመት ተጅሪብዋ ቅልቀዬ አቁምሮት ያፍየ ጅጋኛኞ ቆተኑም ያቁምሮት ብል ተረሶት ይነብርብያን፡፡

የክትባት ድጋየ

የሳንበ ነቀርሰ ነቶ መትቅራቀሬ /ቢሲጂ/ ክትባት ድጋየ ኡምርኑም ታ1 አይዶ ኮሎ ሎኑ ላ43676 ሰብያዮ ዋቦት ያቀተሊ በውኖትከ ተጃጄጃትከ ድጋያይ ርከቦት ቲትጌባይማን ሰብያዮ ኡስጥ 108% ዮናን፡፡ የፔንታባለንት ሼሽት ክትባተ ለ40805 ሰብያዮ ዋቦት ያቀተሊ ትዮን እታሚ ድጋያይ ርከቦት ቲትቄርቢማን ሰብያዮኮ ተጃጄጃትከ ተ110% ደር ዮናን፡፡ ሂንኩሙንገ 39556 ሰብያዮንገ ሁለሚ ክትባተ ፈዶኔ ዮሰዱ በውኖትከ ድጋያይ ርከቦት ቲትቄርቢማን ሰብያዮኮ ተጃጄጃተከ ተ106% ደር አጂጎት አቀተሌን፡፡

የሳምበ ነቶ መትቅራቀሬ ክትባት ፒ.ሲ.ቪ ለ3ኘ ወክት ላ38595 ሰብያዮ የታበ ትዮን ድጋያይ ርከቦት ቲትጌባይማን ሰብያዮ ጉት ተጃጄጃትከ ተ103.7 %ደር ሁኖተከ ያቴራን፡፡ ያዝጋግ ቲላለቃት ሪጀ ተትቅራቀሮትዋ ቲላለቃት ብላትቸ ሀዲዋ ባመሰብ ተዋሰዳት እትረሻነን፡፡ በ2015 በጄት ዘማን ያልገ አጎበረ ተፈያጃጆ እልቅ 239,763 ሁኖትከ ተጠረራን፡፡

የዘልዘሎ፣ ኢንቨስትመንትዋ ኢንዱስትሪ ላቶ ዙረ

የኢንቨስትመንት ላቶ

የባድ ኡስጥዋ ያብሌ ዱሬሻሾ በሉላሉሌ ዪኮኖሚ ዙራሮ በግቦት የላቶ ብለ ያነኮዋ ለላቶነ መሊቅ ጥሽተ ኡግዠ ያሶነኮዋ ያሻን እቤዣን ዪንቨስትመንት ፖሊሲዋ ስትራቴጂ ተስናዳኔ በብል ደር እዊልን አለ፡፡ እነሚ ተኬተላኔ የቢቶ ዱሬሻሾ ዞነነ ገቦኔ የላቶ ብለ ያሶነኮ ላሶት ቆማሬ የመትረሼ አዳበ በትኪተሎት፣ ዪንቨስትመንተ ደቼ አስናዴኔ ባቦት፣ ዮባጀ ዴራሮ ባስናዶት፣ ባዛረዋ ኤግዚቢሽነ ባይዶአይዶ ባስናዶት የዞነይ ዪንቨስትመንተ ቁወ ባቻቺሎት፣ ሂንኩሙንገ ዪንቨስትመንተ አትፋሳሼ ሃለተ በሉላሉሌ አትፋሳሻሾ ባቻቺሎት ገናም ዙራይ ዬድቦን ቡርኩተ ብልቸ ባሶት ደር እትረከብናን፡፡

በትረሼሚ ጃድ ተወክት ወክት ዞነነ እመጫነይ ዱሬሸ ጥሽተ እደብልን አለ፡፡ ቡንዱሉለከ የተለቀይ ባድ ኡንቁፈ እቤዣን ሃለተ በድጋለሎት ተቅላቀሎት ተጀመርነቢ ወክት ጀመራኔ በዞነ በቢቶይ ዱሬሸ ተዋሰዳት ያንሻሽጣን ውጣት እትመዘገብን አለ፡፡

ተ1996 ቶ.እ ጀመረ በዞኒ በኢንዱስትሪ ዙረ191፣ በእርሰት ዙረ 54 ዋ በድጋየ ዙረ 59 በሁንዱሉለከ 304 ኢንቨስትመንት ፕሮጀክትቸ 3004986313 ቢሊየን ብር (ሦስት ቢሊየን አራት ሚሊዮን ዘጠኝ መቶ ሰማኒያ ስድስት ሺህ ሦስት መቶ አስራ ሶስት ብር ) ካፒታል ያትምዜገቡ ፕሮጀክትቸ የኢንቨስትመንት እዝነ ወሰዶኔ በትቅላቀሎት ደር ያሉ ቲዮን ለ 2,303 ጅንስቸ በአሬሚ ዋ 2,431 በወቅተኜ ብል በሁንዱሉለከ ለ4,734 ጅንስቸ የብለ አያን ታለቃን፡፡

በ2015 በጀት ዘማን በዞኒ በምደበዋ በሉሌ ጨረተ/ተጣጦኛት በኢንዱስትሪ 14፣ በእርሰት 38 ዋ በድጋየዙረ 115 በሁንዱሉለከ 67 የኢንቨስትመንት ፕሮጀክትቸ ደቼ ዮሰዱ ቲዮን የኢንቨስትመንት ፕሮጀክትቸ የኢንቨስትመንት ፈቃድ ባውጦት ያትምዜገቡይ ካፒታል በኢንዱስትሪ 531,203,033 ብር፣ በእርሰት 285,965,232 ብር በድጋየ 678,927,966ብር በሁንዱሉለከ 1,496,096,231 ብር ካፒታል አትምዝግቦት አቀተሌን፡፡ አጂስ የኢንቨስትመንት ፍቃድ ዮሰዱ ፕሮጀክትቸ ለ4,712 አሬሚዋ ለ1,477 ወቅተኜ የብል አያን ያልቆነኮ አትምዜገቦን፡፡

በሁንዱሉለከ በቁርብ ዘማንቸ የዞነይ ሉላሉሌ የኢንቨስትመንት ፈሰሸ አያምንቸዋ ፖቴኒሻል ሉላሉሌ ብላትቸ በድጋለሎት ያችሎት ብል ኢትረሽን አለ፡፡ ኢነሚ ተኬተላኔ የዞኒ ኢንቨስትመንት ተወቅት ወቅት ተሌቀ የመጠኮ ሬሬሳሶ ያቴሮን፡፡ ሊታሚ ማቴሬ ዮናን በ2015 በጀት ዘማን በሉላሉሌ የኢንቨስትመንት ዘክትቸ ተ492 ኢበዞን የኢንቨስትመንት ሱልቸ ቡልሚ ወረዳዶ ቅረቦትከ ኢከታን ማቴሬን፡፡

የኢንተርፕራይዝቸ ላቶዋ የብል ወጥ ሀለቃት

የከተመ መሊቀ ላትፋጥሎትዋ የጌይ ዪኮኖሚ ቃመ ተከተመይ ኢንዱስቱሪ ለቅራኞት በሉሌምንገ በከተመ እታንዣነይ ስረ ያጄ ዜግነተዋ ብለ ቅበጦተ ኒቅሶት ተኢም ላጥፎት ወደለ ተሜኛተ ዬንዜ የከተመ ላቶ ፖሊሲ ተስናዳኒ በትረሶት ደር አለ፡፡

በዞነ እታይ የላቶ ፖሊሲ በብል ዋሎት ተጀመረቢ ታ1998 ቶ.እ ጀመራኔ በዞኒ ከተመሞ የናረይ ዜግነተዋ ብለ ቅበጦተ በኒቅሶት አዘር ቡርኩተ ያመሰበ ቃምቸ ተፈያጄ ያሽን አለ፡፡ ቢታሚ በቀልቀሌዋ ኡንሰኜ ዙረ በዞነ ተ1998- 2015 በጀት ዘማን ለ182,328 ያሎን ጅንስቸ በሉላሉሌ ዙረየ ብል አያን ታለቀኒማን፡፡ ቲታይ ኡስጥ በ2015 የተለቀይ የብል አያን ብዢት 30,213 ትዮን ባይድአይዶ ብል እትረከቢኒማን ጂንስቸ እልቅ ቲደብል መጣን፡፡ ለኮሎ ያለይ የሰንጠረዤ ሬሬሰ ያቴራነይ ሂነመይ፡፡

ዪርሰት ብል ዙረ

ዪርሰት ብል ዙረ የበደነ ቡረየገቤ ቡቆ ተውኖትምከ ገነ ተ80% እበዛነይ የጌይ ኣመሰብ መትንዳደሬ ዮነኮ ቡርኩት ሬሬሰ ያቴራን፡፡ ስልጤ ዞንም ቲታይ ሉሌ ቦነ ሃለት 80% ደር ዮነይ ኣመሰብ ቢርሰት ብል በሎትም ባራሽነትዋ ዲነተ በግዞትን እትንዳደራን፡፡በውኖትምከ ያዝጋገይ የንባረተዋ ዪኮኖሚ መቃመ ላጥቃቅሎት ዪርሰተ ብለ አቶተዋ አቶታንችነተ ጎት ቢያሶን ቴክኖሎጃጆዋ መትረሻሾ ኣማይሰበ በግፋት ባጅጋኞትዋ በብል እገባነኮ ባሶት ተዋሳጄዋ ተፈያጄ አሶት ፈርድን፡፡ ቢታሚ አሰነት ዞኒ ተቃነነቢ ወክት ነቀላኒ (ባፍቴይ ሆሽትዋ ሼሽት ዘማንቸ እልበኜ አጅጋኛትቸ ባቁምሮት ልበነ ቢያሽ) ባሼዪ ቆማሪ ግዴ የትረከቡ ውጣትቸ ለባይትከ ያህላን ለኮሎ ቀረቦን፡፡

በሰኜ ላቶ አቶተዋ አቶታንችነተ ጎት ባሶትአዘር

ባ1993/94 ባጀት ዘማን 34,250 የኤክስቴንሽን ድጋየ ተፈያጄ ተናረቢ ባ1994/95 ባጀት ዘማን የኤክስቴንሽን ድጋየ ተፈያጂ የ39,000 አራሺ ኤት ጎት የባለ ትዮን እታሚ በ2014/15 አቶት ዘማን የ197,712 አራሼ ኤት ጎት አሴን፡፡ ቢታሚ የትመዘገበይ ቡሪ ውጣት ቲታንዥ ባ1983 57,152 ሄ/ር የናረይ አይደኜ የሰኜ ላቶደቺ ባ1995/96 አቶት ዘማን የ107,439 ሄ/ር ኤት ጎት የባለ ትዮን እታሚ በ2014/15 የ165,027.27 ሄ/ር ኤት ጎት ባላን፡፡ ባቶትም አዘር ባ1983/84 አቶት ዘማን 648,675 ኩ/ን የናረይ አይደኜ አቶት ባ1995/96 1,335,648 ኩ/ን ኤት ጎት የባለ ትዮን ህነሚ በ2014/15 የ63,511,177 ኩ/ን ኤት ጎት ጄጃን፡፡ አቶተዋ አቶታንችነተ ቤደበ ባ1983/84 ቡንዱሉለከ የዞኒ የሰኜ አቶታንችነት 11.35 ኩ/ን በሄ/ር ተናረቢ ባ1995/96 ቡንዱሉለከ የዞኒ የሰኜ አቶታንችነት 12.43 ኩ/ን በሄ/ር ጎት የባለ ትዮን ህታሚ በ2015 አቶት ቡንዱሉለከ የዞኒ የሰኜ አቶታንችነት 35.34 ኩ/ን በሄ/ር ጎት ባላን፡፡

ለድባያዋ ለማፍታቼ ሬሬሰ ለታት ያለይ ፋይለ አውርዱ!

Silte_Silte zone data.pdf