የስልጤ ኡመት ቲቤር ማልደከ ነቀላኔ አያም በሶጄ ኢዲጋለልቢያነይዋ ዬበልነትከ መቻዬ ቶኑ አኑርቸከ ኡስጥ አዲዋ ቡሪ አፍከ ቢዮንም ባ19ለኜይ በቅልት ዘማን መትፈጄ አዝጋግ የሚኒሊክ ጊፋት ስልጤን ተዌረረይ ነቀላኔ አፊ የቀደኮ ያቴንዳሪ፣ ያሊም፣ ያርዴዋ ያበሮስ ያያም በሶጄ አፈ ኡኖትከ ቲኔቂስ ቲኔቂስ የመጠኮ በሉላሉሌ አፍቸ ኢልምዋ የሙጣሎዋ የፍልፋሎ ወደል ተሮሻት ያለይሙ ቃምቸ የሙጣሎ ቢልቸ ያትጄሪቦን፡፡

ያፍነ ያያም በሶጄ ዲጋየ በገግከ በስልጤ ኡመት ቲኔቂስ የመጠቢ መሰከ በሞጣላሎይ አገኛት ቲቴወድ፡- የስልጤ ኡመት ቀደ በገግከ አዝጋግ፣ ቦላሎከዋ በሩቅ የባድቴ ቃም ኡመት የናረይ ሲያሰኜ፣ ኢኮኖመኜዋ ኣመኜ ወደልነትከ ቲኔቅስ ቲኔቅስ መጣኔ ቦክቲ በሲያሰዋ ቢኮኖሚ ፈየ መቃመ የጄጄ ኡመተ ኤት በጢርመቼዋ በቃም በሂዶት ያለቢ ሚካተከ ለፍዶት ቢያሽቢያን ያያም በሶጄ ተረሻት የነቀ ባፍከ ተድጋለሎት አደጋኔ በጢርመቼ ሊኮኖሚ፣ ለሲያሰዋ ለዘማነኜ ሩክቦ ኢጠቅላን ኢላነይ ያማረ፣ ዮሮሞ፣ የሲዳሞ፣ የሀዲየ፣ ዮላይተዋ ገነገናም አፈ ተራሩሶትዋ ሎልድምከ አራሩሶት በጀሚሮትከ የነቀ የገግከ አፍ ዲጋየከ ዋለ ቲያንድር ቲጬጥ የመጠኮ ኢጬቂሞን፡፡ ዩመቲ ቡሪ ዬበልነት መከዞ ዮነይ አፍነ የኣጼሚኒሊክ መንግስት አዝጋገነ ተዌረርቡይ ወክት ነቀላኔ አኩ ጃንጎ ዲጋየከ ቲኔቂስ የመጠቢ ገናይ መሰከ የ1987ቲ የጢቃቀለ የተጰ ሁክመ-መንግስት በብል ተዋሎትከ ቀደ ያቴንዲራነይ የሲያሰ ቃም በቀሊሎከ ላቲንዳድሮት ኡመቲ በገግከ ተጅጋኛኔ ላቶከ ላሊቆት አይከሽ ለናረኮዋ ያዳይልቻይ የበደርነት እትሪቢ ለናረንኮ፡፡ ሎነምኮ ቦክቲ የናረይ ፖሊሲ የባድ ሰብዋ ባድ ጊቻቾ ዬበልነት ማትፋሀሜ ዮኑ አፍ፣ ኣደዋ ወግሺግ አይሌቆነኮ አሻን፡፡ ቢዮንም በሀይለ-ስላሴም የውን በደርግ መንግስት ወክት ኡመቲ በሙለ አድኖት በዮንም ለባድነቲዋ ለቂጦይ መቲንዳደሬ ተቅላቀላት ያሽ ናረኮ አደድ የወግሽግ ኩትብቸ ዬውዶን፡፡

በደርግ መንግስት ወክት ባፍነ የፍደል ኢሰዶሮ ተስናጄኒያኔዋ ባደኜ ተቻይነት ታበያኔ ሉመቲ ሺፐተኜ አሽረ ያቀርቡይኮ የትቻለን፡፡

ባፊ በሙለ መቃም በጋርም የውን በብል ኤት የናረይ ዲጋየከ ቲልመልም ቢዬድም ዪሃዲግ መንግስት ባደቴ በቲላለቀ ዞፍ የስልጤ ኡመት ኡመትነትነ የትቻሊነ፤ ገግነ በገግነ ላቲንዲርነ ኢላነይ ጊዴ ላቆመረኮ ላፊ ባሌኔ ተዮን ኡመቲ ኤበልነቴ አፍኔ፤ ኤበልነቴ ኣዳኔ፣ ኤበልነቴ ወግሽግኔ ኢላነይ ቆማሬ ጃደ ሊያበርድ ያቀትላን በበሎት በቶጰ ኢልቅ 1988 የጉራጌ ዞን መንግስት አፈይ ሊያዋልኮን አዝጋግቸ ወልደኑም ባፍነ ያቅሮት ቢለ አትጄመራኔ ነቀ ቲዮድቅም አፊ ባሽር አፍነት ዲጋየ ባቦት 22 ዘማነ አቴለቃን፡፡ የውን በልዳሌ አያሚ መሻኔ ቲሶጅ ያፍሚ መላዬ ቲጬጥ በልዳሌ ቲደብል አልታንዣን፡፡

ለባይትከ በቶጰ ኢልቅ ባ1999 የፌዴራል ስታቲስቲክስ ኤጀንሲ ተካበ ቀፈት ኣደዋ ቱሪዝም ቤሮ በደነብ የቀፈቲ 56ቲ አፍቸ ያልቡይ የመሊቅዋ የጪጦት መቃመ የላሎ ያሽሎት ሙጣሎ አገኛት ያትቃጢባነይ የስልጤ አፍ በሰአይዶከ 5.78 %( 54,000/ ያዋልከያን ሰበ ኢቀብጣነኮዋ አፊ ጢሽት የጥፎት (የመውት) ቁልቁላት ደር ያለኮዋ ሂንካሌይ ሃለት ባሬሚ ኡንገ ኢቄጢላነኮ ጂግ በባሉይ በቀል ወክት ዩመቲ አፍ የጋፋተኮዋ የገነገናሚ የጠፉ አፍቸኮ ያቀርጣነኮ ጢሸተ ያትቃጢባን፡፡

ኢነይ የትጀረበይ የስልጤ ዞን መቲንዳደሬ አፊ ታለቢ የጥፎት ቁልቁላት ኢሰልጣነኮ ያግዛን ቢለ በቆማሪ ሃለት ላሶት በማዜ 28/2007 ቶ.ኢ በዞኒ ወባጀ ጋር 4ለኜ ውርት 6ለኜ ሴረኜ ቡልሻን ተመሰሮ 1/2009 ነቀላኔ ቡልሚ በዞኒ ኡስጥ ባሉ የመንግስት የብል ክትበት ጋርቸ ሙለ በሙለ የመንግስት የብለ አፈ የውን ባላኔ ቡሉልት አሰበታኔ የብለ ኤተ የሙራይዋ የሉባመይ ሂንኩሙንገ ገናይ ዬድበያን ዩመት ቃመ ተጅሪበ ላኪሞት ብዢ ቢል ተረሻኔ ቢለ ጀመሬኔ ኦሽተ አይዶ ቢያቴልቂም በሉሌምከ ባብዞይ ዩመቲ ቃም የገግ አፍ ላድ ኡመት ኤበልነት ያለይ ጎትለኜ ፋይደ ቤደበ በቡርነት ቢዬድበይማን ቃምቸ ተክታታይነት ያለይ ቆማሪ የተጅሪብ ቢል በሉላሉሌ ኡንገ ሊበን ታበያኔ በልቲረሶትከ የነቀ ብሊ ቢትረሽም ውጣትከ ቡመት ቀልብ ያለይ "የኛይ አፍ ለቴክኖሎጂዋ ለዘማነኜነት ኢሎን፤ ሂንኩሙንገ ፈየም ቢዝነሰ ሊያስቡይ ኢለቤዥ' ኢላነይ ሱተ የሎነ ጢርመቼ ሙለ በሙለ ኢገፍራነኮ ለልትረሼንኮ፡፡ ኢነይ ዡቦ ዬድበኛን የባለዋ ኢዝን ያለይ ቃም የቂጦይ ዬበልነት መከዞ ዮነይ አፍነ አይጠፋነኮ ላሶት ቢቲጋገዚ ፈያን፡፡

ባፍ ላቶ ሙጣሎ አዘር የዞኒ መንግስት አፈይ ቢትጌባን መቃም ላኪሞት ተ2007 ቶ.እ ነቀላኔ የ5 ዘማን ሰትራቴጂክ/ ውጥነ ባስናዶት ብዢ ብለ ትያሽ ደለሳን፡፡ ቲታሚ ጉት ዬገሬይ መጪንት አፈይ በሙሀባ እድጋለልቢያነኮ ላሶት ያፍቴይ ብል የመንግስት የብል አፍ አሶትን በበሎት ያትኬሻን የዝኜ ሙቀደማት ብለ በከውኖትዋ በመንግስት ሴክተር ያለይ ከዋኚዋ አትኬዋኚ ቃም ቆት ያኬማን ሉላሉሌ አንጭር አንጭር ስንጠለ ባቦት፣ የፍሳሬ ምካት ለያቻክ ሆሽት አይነት ቃሙስቸ ባስናዶት እትራሮስቡያን ዮሽት ዘማነ የከተራት ወክት ታባኔ የብል ኤት የገቢኮ የትቻላን፡፡

ሎነምኮ በ2010 ባጀት ዘማን አብዞቲ የዞን ሴክተር የሉባመከ ተጅሪብ ጎት ባሶት፣ ያ ትኬሻን ተጋባት በማሚሎትዋ ኢትረሻነይ የመሊቅ ጃድ ቢገዞት አዘር ስራም ፈየ ጃድ ባሶት ባፊ ብዥ ሴክተር በሙለ መቃም ተድጋለሎት ጀመረ ናረ፡፡ ቢኢተይ ወክት ሁልሚ ዬድበያን ቃም አፊ ቁልቁላት ፈሬ እሌቅቢያን ሉላሉሌ ኡንገ በክሶት አዘር የሮሬ ጃድ የናረምኮ ሀቅን፡፡ ለባይትከ በዞን መቃምዋ በኮሎይ ቃም የአፍ ላቶ ፕሮጀክት ክትበት ጋር አቃቃኖት፡፡ ዌብ ቤዝድ ቃሙስ በሞባይል ስልክ እድጋለሉያን የሼሸት አፍ ቃሙሰዋ ሞርፎሎጂካል አናላይዘር ሶፍት ዌር እትጬቀማን፡፡

ኪነ- ሉበ

በኪነ- ሉባይዋ ስነ-ሉባይ አዘርንገ የስልጤነ ኡምት ዩክሎን /አምባሳደር ዮነይ የፈረጃት ኣደ ጌዶ ደበላኔ በስረደከዋ ከተመ መትንዳደሬከ ያለ አማትር የኪነ-ሉባዋ ስነ-ሉበ ጌዶ ሉላሉሌ ኡግዠ ባቦትዋ ባቃቁምሮት ጌዳዶይ በዞኒ ኢትረሶን ሉላሉሌ የላቶዋ የፈየ መትንዳደሬ ብልቸ ኪነ-ሉባይ ባንሻሽጦት የላቶይ ብል ኤት ኢጄጃነኮ የሮሬ አትዋጫት ባሶት ደር ኢትረከባን፡፡

ስነ- ሉባሚ ላቁምሮት የስነ-ኩትብ ሀጦት ያለይሙ ሰባቸ ማቻዬ አውጦ ባትዋሮት የስነ-ስንፌ ተዋራት ባስናዶት ባተዋረቲ የጦኜይ ሴናፊ በሹልም ባንሻሽጦት ስንፌምከ ጭም ጭም አሴኔ በክታብ ሀለት ባቲትሞት ከታቢላሉይ የንቃቅሎት ብል እትረሻን አለ ትያትራም በአማተር ጌዶ ኢትረሻነኮ ባሶት በሉላሉሌ ዴራሮ ኢቀረቢቢያን ሃለት አባቤዜን ቢንጀ ሉባይ ጉለንተ አዘር በዞኒ ቡርኩት ዬንጀ ሉበ የትዴቸረ ቆት ያለ ቢዮንም ያለይ ቆት በድጋለሎት ሉባይ ለዞኒዋ ለባድ ኢኮኖሚ መሊቅ ኡግዠዋ አትዋጫት ያሻነኮ ደለ ቁጦኔ ሉባይ በማበር አጅጋኞኔ ውጣታቾ ብለ ያሻነኮ ማበሪ ያቶትቢያነዋ አቶተይ ያወክቢቢያን ኤተ ታባቢዞትዋ የገበየ ቲጋገዳት ሂለቆኔ ለዞኒ ኢኮኖሚ መሊቅ እትዋጫት ያሶነኮ የብል ኤት ታግቦት አዘር ቅባየ ሊትሪቢያነኮ ሁልሚ ዬድበያን ቃም ወደል ወሻይባነት ያለቢኮ በቻሎት ጃድ አሶት አለቢ፡፡ በሁንዱሉሌከ የስልጥኘ አፈ ላሊቆት ዙረ ብዤ ብልቸ ባሶት ደር ያሊ ቢዮንም ዉጣታንቾነተይ የጠቀለ ጎት ላሶት ሁልምከ በሰመቃምከ ብለ ሊያሽ በሰወክትከ አታቲክሶት ያትኬሻን፡፡